Omslag afbeelding: Johannes Tastekin
In de orthodoxe traditie is het gebruikelijk dat gelovigen de hand van een priester kussen. Voor een buitenstaander kan dit lijken op persoonlijke verering. In werkelijkheid zit hier een diepe betekenis achter. Waarom kussen wij de hand van een priester?
Het priesterschap
Om een goed antwoord te geven op deze vraag, is het belangrijk om eerst te begrijpen wat het priesterschap precies inhoudt.
Het priesterschap is een mysterie dat iemand ontvangt door middel van een wijding. Diegene die dit mysterie ontvangt, draagt een verantwoordelijkheid en gaat voor bij de overige mysteries van de Kerk. Hij staat in dienst van de kerk en de gelovigen op de weg van de verlossing.
In de Bijbel lezen wij dat Jezus dit mysterie heeft ingesteld toen Hij twaalf apostelen uitkoos, nadat Hij daarvoor de hele nacht in gebed had doorgebracht (Lukas 6: 12-13). In Mattheus 18:18 lezen wij dat de apostelen bepaalde privileges ontvingen, die niet aan anderen gegeven werd: “Voorwaar, Ik zeg u: Alles wat u op de aarde bindt, zal in de hemel gebonden zijn; en alles wat u op de aarde ontbindt, zal in de hemel ontbonden zijn.”
Voor een uitgebreide uitleg over het priesterschap, verwijzen wij naar de artikelen “Het priesterschap” en “Priesters in het Nieuwe Testament”.
Kerkvaders over het priesterschap
De heilige St. Efrem de Syriër schrijft dat de priester groter is dan de engelen en hoger is dan de serafijnen:
ܐܶܬ̣ܒܰܩܺܝܬ̣ ܘܰܐܚܕܰܢܝ̱ ܬܶܗܪܳܐ܇ ܟܡܳܐ ܪ̈ܳܡܺܝܢ ܕܰܪ̈ܓ̣ܶܐ ܕܟܳܗܢܳܐ܇ ܟܳܗܢܳܐ ܪܰܒ ܡܶܢ ܡܰܠܰܐܟ̈ܶܐ܇ ܘܰܡܥܰܠܰܝ ܡܶܢ ܢܽܘܪ̈ܳܢܶܐ܀
“Ik zag en verwonderde mij, hoe groot de rang van het priesterschap is. De priester is groter dan de engelen en hoger dan de vuurwezens.”
Hymne ‘Ethbaqith wahdan tehro‘ – zondag van de overleden priesters
Priesters hebben de bevoegdheid gekregen om het mysterie van de Eucharistie te vieren. De Eucharistie is de ware aanwezigheid van het Lichaam en Bloed van Jezus in de gedaante van brood en wijn. Alleen diegenen die het priesterschap hebben ontvangen, mogen de Eucharistie ook toedienen. Daarmee heeft de priester toegang tot een mysterie dat zelfs voor engelen onvoorstelbaar is.
Aanwezigheid van Christus
De priester maakt onderdeel uit van het ene Priesterschap van Jezus Christus, naar de orde van Melchizedek (Hebreeën 5:10). Priesters hebben daardoor de macht gekregen om zonden te vergeven (Johannes 20:21-23), om te binden en te ontbinden (Mattheus 18:18), te dopen en zieken te zalven.
Het priesterschap is geen representatie van Christus, maar de aanwezigheid van Christus. Dit is ook de reden waarom alle mysteries door priesters uitgevoerd worden en niet door leken. Omdat leken het priesterschap niet dragen, hebben zij ook niet de werkelijke aanwezigheid van Christus in hun.
Wij kussen dus de hand van de priester, omdat we op mystieke wijze de hand van Christus zelf kussen, die in het priesterschap aanwezig is. Wanneer wij de hand van de priester kussen, geven wij eerbied en dankbaarheid aan Christus.