Bleef Maria altijd maagd? De bijbel leert ons in Lukas 1: 26-38 dat Maria zwanger werd terwijl ze nog maagd was. De orthodoxe kerk leert ons tevens dat Maria vóór, tijdens én na de wonderlijke geboorte van Jezus maagd is gebleven. Tegenwoordig claimen sommige kerkgenootschappen dat de altijddurende maagdelijkheid van Maria onbijbels is. Maar wat zegt de bijbel nu echt over altijddurende maagdelijkheid?
De maagd Maria
In het Evangelie van Lukas lezen wij dat de aartsengel Gabriël gezonden werd naar een maagd die verloofd was met een man, genaamd Jozef. Lukas maakt ons ook duidelijk wie die maagd is: Maria. (Lukas 1:27). De engel sprak tot Maria en zei: “Zie, u zult zwanger worden en een Zoon baren en u zult Hem de naam Jezus geven“. Maar Maria zei tegen de engel: “Hoe zal dat mogelijk zijn, aangezien ik geen gemeenschap heb met een man?” En de engel antwoordde en zei tegen haar: “De Heilige Geest zal over u komen en de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen. Daarom ook zal het Heilige Dat uit u geboren zal worden, Gods Zoon genoemd worden.” Er is geen twijfel dat Maria maagd was toen zij zwanger werd, zoals de engel had verkondigd.
Sinds de vroege tijden van het christendom is de heersende leer dat Maria sindsdien altijd maagd is gebleven, ook na de geboorte van Jezus. Zo lezen wij in het gebed van de eerste wake (qaumo) van maandagnacht het volgende:
ܡܽܘܢ ܐܶܩܪܶܝܟܝ̱ ܐܳܘ ܒܰܪܬ ܕܰܘܺܝܕ ܠܳܐ ܝܳܕܰܥ ܐ̱ܢܳܐ. ܘܰܐܝܢܳܐ ܫܡܳܐ ܠܶܟܝ̱ ܐܶܟܰܢܶܐ ܡܰܪܝܰܡ ܠܳܐ ܪܓܺܝܫ ܐ̱ܢܳܐ. ܒܬܽܘܠܬܳܐ ܐܶܩܪܶܝܟܝ̱ ܒܪܳܐ ܝܺܢܶܩ ܡܶܢܶܟܝ̱. ܐܶܡܳܐ ܐܶܩܪܶܝܟܝ̱ ܒܬܽܘܠܰܝ̈ܟܝ̱ ܩܰܝܳܡܺܝܢ. ܡܶܟܺܝܠ ܝܳܠܕܰܬ ܐܰܠܳܗܳܐ ܩܳܪܶܐ ܐ̱ܢܳܐ ܠܶܟܝ̱. ܘܢܶܒܗܰܬ ܣܳܦܪܳܐ ܕܳܪܽܘܫܳܐ ܕܒܳܨܶܐ ܠܶܗ ܠܝܰܠܕܶܟܝ̱ ܗ̄ ܚܪܶܡ ܗܽܘ ܕܒܳܨܶܐ ܠܶܗ܀
Hoe ik u moet noemen, o dochter van David, weet ik niet. En welke naam ik u moet geven, Maria, kan ik u niet zeggen. Als ik u maagd noem, dan zie ik de Zoon die aan uw borst zuigt. Als ik u moeder noem, dan blijft uw maagdelijkheid overeind. Daarom noem ik u de God-baarster (Moeder Gods), zodat de geleerden en de redetwisters die uw moederschap in twijfel trekken worden beschaamd. Halleluja, verbannen zij die het in twijfel trekken.
Shimo van maandagnacht, quqoyo
De moderne interpretatie
Het is slechts in recentere tijden dat mensen de altijddurende maagdelijkheid van Maria in twijfel zijn gaan trekken. Zij baseren zich op de volgende bijbelverzen:
- Mattheüs 1:24-25: “Toen Jozef uit de slaap ontwaakt was, deed hij zoals de engel van de Heere hem bevolen had, en hij nam zijn vrouw bij zich; en hij had geen gemeenschap met haar totdat zij haar eerstgeboren Zoon gebaard had; en hij gaf Hem de Naam Jezus.” Hiermee impliceert men dat Maria slechts geen gemeenschap had met Jozef totdat Jezus werd geboren, maar daarna wel. Immers, als Jezus de eerstgeborene was, zou er dan ook een tweede en/of derde geborene kunnen zijn.
- Mattheüs 13:55-56: “Is Dit niet de Zoon van de timmerman? En heet Zijn moeder niet Maria, en Zijn broers Jakobus en Joses, en Simon en Judas? En Zijn zusters, zijn zij niet allen onder ons?” Met de woorden “broer en zus” impliceert men dat Maria nog andere kinderen heeft gebaard. Vergelijk ook Markus 3:31, Lukas 8: 19-21 en Johannes 2:12.
Het begrijpen van de bijbelse context
Het probleem met de moderne interpretatie is dat het voorbijgaat aan hoe in bijbelse tijden verhalen werden gedocumenteerd. Met het lezen van de teksten door een moderne bril worden die meestal verkeerd begrepen.
Totdat
Hoewel men tegenwoordig het woord “tot” of “totdat” definieert als “tot het ogenblik waarop”, gaat het bijbelse gebruik van dit woord veel verder en verwijst het dus niet noodzakelijkerwijs altijd naar het ogenblik waarop. Wij weten dit vanwege de volgende verzen:
- Genesis 8:7: “En hij liet een raaf los, die heen en weer bleef vliegen totdat het water van boven de aarde opgedroogd was.”
- 2 Samuel 6:23: “Michal nu, de dochter van Saul, kreeg geen kind tot op de dag van haar dood.“;
- Mattheüs 28:20 “En zie, Ik ben met u al de dagen, tot de voleinding van de wereld.“;
- Markus 12:36: “Want David zelf heeft door de Heilige Geest gezegd: De Heere heeft gezegd tegen mijn Heere: Zit aan Mijn rechterhand, totdat Ik Uw vijanden neergelegd heb als een voetbank voor Uw voeten.“
Wanneer we de logica van de moderne interpretatie volgen, zouden wij dan ook moeten concluderen dat Michal na haar dood wel kinderen kreeg? Of is na het einde van de wereld Jezus dan niet meer met ons? Of zit Jezus niet meer aan de rechterhand van de Vader, wanneer de vijand is verslagen? Juist deze conclusies zijn onbijbels.
Het huwelijk in de bijbel is niet anders dan hoe het huwelijk binnen de Syrisch-orthodoxe kerk is geregeld. Het bestaat uit een verloving en een huwelijksvoltrekking. De bijbel maakt bij Maria alleen melding van een verloving en niet van een huwelijksvoltrekking. Zonder huwelijksvoltrekking, zou er ook geen gemeenschap zijn.
Eerstgeboren zoon
In bijbelse context zien wij vaker dat men “eerstgeborene” gebruikt aan een eerste kind, of diegene nu een jongere broer of zus heeft of niet. De woorden “totdat zij haar eerstgeboren Zoon gebaard had” in Mattheüs betekenen dus niet dat Maria na Jezus ook nog andere kinderen heeft gebaard.
In Johannes 19:26 lezen we dat Jezus – toen Hij stervend was aan het kruis – Maria toevertrouwde aan de apostel Johannes, door te zeggen: “Vrouw, zie uw zoon”. Als Jezus daadwerkelijk broers had, dan had Hij Zijn moeder naar toenmalige joodse tradities aan zijn eigen broer toevertrouwd en niet aan de apostel Johannes.
Jezus is de Eerstgeborene in een spirituele en theologische context. In de brieven van Paulus lezen wij namelijk het volgende:
“Hij is het Beeld van de onzichtbare God, de Eerstgeborene van heel de schepping.“
Kolossenzen 1:15
“En wanneer Hij vervolgens de Eerstgeborene in de wereld brengt, zegt Hij: En laten alle engelen van God Hem aanbidden.”
Hebreeën 1:6
Was er soms ook tweede en derde geborene van de gehele schepping? Had God de Vader soms ook meerdere zonen? Niemand zal tot deze conclusie komen. Om die reden betekent “eerstgeborene” dan ook niet dat er nog meer zonen of dochters zijn gebaard.
Broers en zussen van Jezus
De broers en zussen van Jezus, waar o.a. Mattheüs 13 naar verwijst, zijn volgens sommige bronnen de kinderen van Jozef uit een eerder huwelijk. Andere kerkvaders geven aan dat het om de kinderen van Alfeüs gaat. Dat ze de broers en zussen van Jezus werden genoemd is logisch. De joden zagen Jozef ook als Jezus’ (biologische) vader, terwijl dat niet het geval was. Daar komt bij dat in bijbelse tijden familieleden en leden van een stam vaker “broer” werden genoemd (zie bijv. Genesis 31:37 en Exodus 2:11), ook al waren zij dat in werkelijkheid niet. Om die reden noemde Abraham zijn neefje Lot ook broer (Genesis 14:14-16).
De altijddurende maagdelijkheid geprofeteerd via de profeten
De kerkelijke gebeden vergelijken Maria met de Tempel:
ܫܡܳܗ̈ܐ ܪ̈ܓܺܝܓܶܐ ܘܫܰܦܺܝܪ̈ܶܐ. ܩܪܰܐܘܽܗ̇ ܟܺܐܢܷ̈ܐ ܩܰܕܡܳܝܷ̈ܐ. ܠܡܰܪܝܰܡ ܒܰܪܬ ܕܰܘܺܝܕ ܒܬܽܘܠܬܳܐ ܩܰܕܺܝܫܬܳܐ. ܚܰܙܩܺܝܐܝܠ ܒܰܪ ܓܳܠܽܘܬܳܐ ܬܰܪܥܳܐ ܕܰܐܚܺܝܕ ܩܪܳܗ̇. ܫܠܶܝܡܽܘܢ ܓܰܢܬܳܐ ܐܱܚܺܝܕܬܳܐ ܘܰܡܥܺܝܢܳܐ ܛܒܺܝܥܬܳܐ. ܘܕܰܘܺܝܕ ܡܕܺܝܢܬܳܐ ܫܰܡܗܳܗ̇ ܗܘܳܐ. ܘܰܡܫܺܝܚܳܐ ܥܶܣܒܳܐ ܒܓܰܘܳܗ̇. ܕܰܕܠܐܴ ܙܰܪܥܳܐ ܫܘܰܚ ܡܶܢܳܗ̇. ܘܰܗܘܳܐ ܬܘܽܪܣܳܝܳܐ ܠܥܰܡ̈ܡܶܐ. ܘܰܒܝܽܘܡ ܡܰܘܠܳܕܶܗ ܚܰܪܪܰܢ ܡ̣ܢ ܠܰܘܛܬܳܐ܀
De rechtschapenen van weleer gaven de heilige maagd Maria, de dochter van David, mooie en begeerlijke namen. Ezechiël, de zoon van ballingschap, noemde haar de Gesloten Poort. Salomon noemde haar de Omheinde Tuin en de Verzegelde Fontein. David noemde haar een Stad waarin Christus uitgroeide tot gras zonder te zaaien en verzadiging werd voor de volkeren. Op de dag van Zijn geboorte, bevrijdde Hij ons van de vervloeking.
Shimo van woensdagnacht, bkulmedem ethbaqith
De “gesloten poort”, zoals Ezechiël Maria noemde, verwijst naar de volgende bijbelvers:
“En de HEERE zei tegen mij: Deze poort moet gesloten blijven. Hij mag niet geopend worden en niemand mag erdoor binnenkomen, want de HEERE, de God van Israël, is erdoor binnengekomen. Daarom moet hij gesloten blijven.“
Ezechiël 44:2
De heilige Kerk ziet in deze profetie Maria als de Tempel en de poort als haar schoot, waardoor Jezus de wereld binnenkwam. De zin “Daarom moet hij gesloten blijven” verwijst naar het feit dat Maria ook ná de geboorte van Jezus altijd maagd is gebleven. Deze interpretatie past bij de oudtestamentische gewoonten hoe met de heiligen om te gaan. Als iets als heilig was bestempeld, dan was het verboden om het voor gewone doeleinden te gebruiken. Als Jozef na de geboorte van Jezus gemeenschap zou hebben met Maria, dan zou dat een volkomen heiligschennende daad zijn geweest. Dat getuigt immers van een totale onbegrip voor de heiligheid van God.
De Kerk is Maria altijd maagd blijven noemen. Het zou vreemd zijn om haar maagd te noemen, terwijl ze dat niet meer zou zijn. De veronderstelling dat Maria haar maagdelijkheid zou verliezen wijkt af van de leringen die de apostelen aan ons hebben doorgegeven en is in strijd met wat de bijbel ons daadwerkelijk vertelt.